Tìm hiểu phẫu thuật đục thủy tinh thể: Quy trình chuẩn & phương pháp điều trị
Đục thủy tinh thể (hay còn gọi là cườm khô) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên thế giới. Bệnh lý này xảy ra khi thủy tinh thể khi thấu kính trong suốt bên trong mắt dần bị mờ đục, khiến ánh sáng không thể hội tụ chính xác lên võng mạc. Điều này dẫn đến tình trạng nhìn mờ, lóa sáng và suy giảm thị lực trầm trọng.
Ngày nay, phẫu thuật đục thủy tinh thể được đánh giá là phương pháp điều trị tối ưu, giúp bệnh nhân lấy lại thị lực và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, kỹ thuật này đang được áp dụng rộng rãi với quy trình an toàn, hiện đại và tỷ lệ thành công cao. Vậy phẫu thuật đục thủy tinh thể diễn ra như thế nào? Có những phương pháp phổ biến nào, chi phí ra sao và người bệnh cần chú ý gì trong quá trình chăm sóc sau mổ?
1. Phẫu thuật đục thủy tinh thể là gì?
Bên trong mắt, ngay sau đồng tử và mống mắt, có một thấu kính tự nhiên gọi là thủy tinh thể. Bình thường, nó trong suốt, cho phép ánh sáng đi qua và hội tụ chính xác trên võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ ràng. Nhưng theo thời gian, do quá trình lão hóa hoặc một số yếu tố bệnh lý, các protein trong thủy tinh thể thay đổi cấu trúc, khiến nó dần mờ đục. Hậu quả là tầm nhìn trở nên mờ nhòe, dễ bị chói lóa và trong nhiều trường hợp, nếu không điều trị, người bệnh có thể mất hẳn thị lực.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể chính là giải pháp để xử lý tình trạng này. Thủ thuật sẽ loại bỏ thủy tinh thể đã mờ đục và thay bằng thấu kính nhân tạo trong suốt (IOL). Nhờ vậy, ánh sáng có thể đi qua và hội tụ đúng điểm trên võng mạc, giúp khôi phục thị lực cho người bệnh.
Quy trình phẫu thuật diễn ra nhanh gọn, chủ yếu được gây tê tại chỗ nên bệnh nhân gần như không đau, chỉ có chút khó chịu nhẹ. Sau mổ, phần lớn người bệnh hồi phục thị lực đủ để sinh hoạt bình thường chỉ sau vài ngày, và cần khoảng một tháng để mắt ổn định hoàn toàn.
 |
| Khi thủy tinh thể không còn trong suốt, thị lực sẽ yếu dần và nguy cơ mất ánh sáng là rất cao |
2. Vì sao cần mổ đục thủy tinh thể?
Đục thủy tinh thể là hệ quả của quá trình lão hóa và không thể phục hồi bằng thuốc. Nếu chậm trễ trong điều trị, người bệnh có thể gặp phải những vấn đề sau:
Thị lực suy giảm dần: Tầm nhìn ngày một mờ nhòe, gây khó khăn khi đọc sách, lái xe, xem tivi hoặc nhận diện người thân. Nguy cơ té ngã, va chạm trong sinh hoạt tăng cao, đặc biệt ở người lớn tuổi.
Nguy cơ biến chứng nặng: Khi thủy tinh thể đục ở mức độ chín (cườm đá), áp lực trong mắt có thể tăng, dẫn tới glôcôm và thậm chí gây mù vĩnh viễn.
Nhờ các kỹ thuật hiện đại, phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện là phương pháp an toàn, với tỷ lệ thành công đạt tới 98%. Thống kê cho thấy khoảng 9/10 bệnh nhân sau mổ có thị lực được cải thiện lên mức 20/40 trở lên đủ để đọc sách, lái xe và tham gia hầu hết các hoạt động thường ngày.
3. Ai cần được chỉ định phẫu thuật đục thủy tinh thể?
Phẫu thuật đục thủy tinh thể thường được bác sĩ chỉ định cho những nhóm người sau:
Người có thị lực dưới 20/40: Khi khả năng nhìn giảm xuống dưới 20/40 (tương đương khoảng 5/10 ở Việt Nam hoặc <6/12), ngay cả khi đã đeo kính, bệnh nhân vẫn không đạt được thị lực tốt. Trong trường hợp này, bác sĩ thường khuyến nghị mổ để cải thiện tầm nhìn.
Người bị ảnh hưởng sinh hoạt hằng ngày: Ngay cả khi thị lực chưa quá thấp, nếu tình trạng đục thủy tinh thể gây khó khăn trong việc đọc sách, lái xe, hoặc thường xuyên gặp hiện tượng lóa sáng, bác sĩ vẫn có thể chỉ định phẫu thuật nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống.
Người trên 50 tuổi: Đây là nhóm có nguy cơ cao nhất, bởi thủy tinh thể bắt đầu lão hóa, giảm độ trong suốt. Người từ 50 tuổi trở lên nên đi khám mắt định kỳ, đặc biệt khi có các dấu hiệu như nhìn mờ, chói sáng hay khó đọc chữ nhỏ, để được phát hiện và điều trị kịp thời.
4. Các phương pháp mổ đục thủy tinh thể hiện nay
4.1. Phẫu thuật Phaco (Phacoemulsification)
Trong số các kỹ thuật điều trị đục thủy tinh thể, Phaco là phương pháp được áp dụng nhiều nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm để tán nhuyễn thủy tinh thể đã bị mờ đục thành những mảnh rất nhỏ, sau đó hút toàn bộ ra ngoài.
Điểm mạnh của Phaco nằm ở vết mổ cực nhỏ chỉ khoảng 2mm, mắt có khả năng tự lành mà không cần khâu, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và rút ngắn thời gian hồi phục. Bệnh nhân thường có thể nhìn rõ ngay sau ca phẫu thuật và xuất viện trong ngày. Thời gian thực hiện trung bình khoảng 5–10 phút với những ca đơn giản, và khoảng 15–20 phút đối với trường hợp phức tạp hơn.
Tuy nhiên, vì đường rạch giác mạc vẫn được thực hiện bằng dao vi phẫu, nên kết quả cuối cùng phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm và tay nghề của bác sĩ phẫu thuật.
4.2. Phẫu thuật Phaco Laser (Laser Cataract hay Phaco không dao)
Được xem là bước tiến mới của phẫu thuật Phaco truyền thống, phương pháp này sử dụng tia Laser Femtosecond thay cho dao vi phẫu để thực hiện các thao tác chính.
Tia laser sẽ tạo đường rạch giác mạc với độ chuẩn xác gần như tuyệt đối, đồng thời bóc tách bao thủy tinh thể thành hình tròn đều và cắt nhỏ nhân đục thành nhiều phần trước khi hút ra ngoài bằng năng lượng siêu âm ở mức rất thấp.
Nhờ độ chính xác cao, kỹ thuật này mang lại mức độ an toàn tối đa, đồng thời giúp đặt thấu kính nhân tạo (IOL) đúng vị trí, đặc biệt hiệu quả với những loại IOL cao cấp như kính đa tiêu cự hoặc toric. Một lợi ích khác là khả năng hỗ trợ điều chỉnh loạn thị, mang đến thị lực tốt hơn cho người bệnh sau mổ.
5. Quy trình phẫu thuật đục thủy tinh thể
Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, phẫu thuật đục thủy tinh thể được tiến hành theo các bước chuẩn y khoa như sau:
5.1. Giai đoạn trước phẫu thuật
Trước khi mổ, bệnh nhân sẽ được kiểm tra tổng quát để đánh giá tình trạng sức khỏe và mắt:
Khám mắt: đo thị lực, xác định mức độ đục thủy tinh thể và tư vấn loại kính nội nhãn phù hợp.
Xét nghiệm: thực hiện các xét nghiệm máu, nước tiểu để phát hiện bệnh lý nền (như tiểu đường).
Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm nhãn cầu, chụp OCT, đo công suất thủy tinh thể.
Đánh giá nội khoa: đo huyết áp, điện tim nhằm kiểm tra nguy cơ tim mạch trước khi phẫu thuật.
5.2. Giai đoạn trong phẫu thuật
Người bệnh được nhỏ thuốc gây tê tại chỗ để giảm cảm giác khó chịu.
Bác sĩ tạo một vết rạch nhỏ ở rìa giác mạc, khoảng 2,2 mm, bằng dao vi phẫu hoặc laser (tùy phương pháp áp dụng).
Đưa đầu dò siêu âm vào trong mắt để tán nhuyễn thủy tinh thể đục thành nhiều mảnh nhỏ rồi hút ra ngoài.
Sau đó, đặt thấu kính nhân tạo (IOL) vào sau mống mắt thay cho thủy tinh thể đã bị loại bỏ.
5.3. Giai đoạn sau phẫu thuật
Người bệnh được theo dõi tại bệnh viện trong vài giờ. Nếu không có biến chứng, có thể xuất viện trong ngày.
Lưu ý quan trọng sau mổ:
Uống thuốc và nhỏ thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Tránh để mắt tiếp xúc trực tiếp với nước trong vòng ít nhất 7 ngày.
Không dụi mắt; khi ra ngoài cần đeo kính bảo hộ.
Kiêng vận động mạnh, giữ chế độ ăn uống hợp lý.
Tránh bơi lội và lái xe trong 2 tuần đầu.
Lịch tái khám: sau 1 ngày, 1 tuần và 1 tháng.
Nếu xuất hiện triệu chứng bất thường như đỏ mắt, đau nhức hoặc giảm thị lực đột ngột, cần đến bệnh viện ngay để được kiểm tra.
6. Phẫu thuật đục thủy tinh thể có an toàn không?
Mổ đục thủy tinh thể được đánh giá là thủ thuật có tỷ lệ thành công cao, lên tới khoảng 98%. Tuy nhiên, cũng như các phẫu thuật khác, vẫn tồn tại một số rủi ro hiếm gặp như viêm nội nhãn, đục bao sau hoặc lệch vị trí thấu kính nội nhãn.
Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, những biến chứng này luôn được kiểm soát nhờ quy trình chuẩn hóa và phác đồ dự phòng chặt chẽ. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn chăm sóc sau mổ và tái khám định kỳ để đảm bảo kết quả tốt nhất.
7. Chi phí phẫu thuật đục thủy tinh thể
Không có một mức giá cố định cho tất cả bệnh nhân, bởi chi phí phụ thuộc vào nhiều yếu tố như phí khám, công nghệ phẫu thuật, thuốc men, bảo hiểm y tế, và đặc biệt là loại kính nội nhãn (IOL) được lựa chọn.
Hiện nay có hai nhóm chính:
Kính đơn tiêu: hỗ trợ nhìn xa nhưng vẫn cần kính để đọc gần.
Kính đa tiêu: giúp nhìn rõ cả xa và gần, giảm sự phụ thuộc vào kính gọng, nhưng chi phí cao hơn.
Tại Việt Nam, chi phí mổ đục thủy tinh thể dao động từ 8 – 40 triệu đồng/mắt. Việc chọn loại IOL nào sẽ dựa vào nhu cầu thị lực và sự tư vấn của bác sĩ điều trị.
8. Chăm sóc sau phẫu thuật đục thủy tinh thể
Chế độ chăm sóc hậu phẫu đóng vai trò quan trọng giúp mắt hồi phục nhanh và ngăn ngừa biến chứng. Bệnh nhân cần lưu ý:
Dùng thuốc theo đơn: nhỏ kháng sinh và kháng viêm trong 2–4 tuần.
Bảo vệ mắt: luôn đeo kính bảo hộ, kể cả khi nghỉ ngơi; tránh va chạm và không dụi mắt.
Hạn chế bụi bẩn: tránh ra ngoài khi không cần thiết, không để nước bẩn dính vào mắt.
Kiêng vận động mạnh: không mang vác nặng, không cúi người sâu, hạn chế tập thể thao 1–2 tuần đầu.
Tái khám đúng hẹn: giúp bác sĩ theo dõi tiến triển và xử lý sớm nếu có bất thường.
Ngoài ra, bệnh nhân nên tránh trang điểm mắt, bơi lội, hoặc để nước tiếp xúc trực tiếp vào mắt. Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung rau xanh và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa để hỗ trợ quá trình hồi phục.
9. Giải đáp thắc mắc thường gặp
9.1. Mổ đục thủy tinh thể ở đâu tốt?
Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa là địa chỉ chuyên khoa uy tín, có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống thiết bị hiện đại cùng quy trình chăm sóc toàn diện. Tại đây cũng có đầy đủ lựa chọn kính nội nhãn chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của bệnh nhân.
9.2. Mổ thủy tinh thể hết bao nhiêu tiền?
Chi phí trung bình từ 8 – 40 triệu đồng/mắt, phụ thuộc vào loại IOL, kỹ thuật mổ và tình trạng cụ thể của mắt. Người bệnh có thể sử dụng BHYT hoặc bảo hiểm tư nhân để giảm bớt chi phí.
9.3. Sau mổ bao lâu thì mắt hồi phục?
Với công nghệ Phaco hiện đại, nhiều bệnh nhân cải thiện thị lực chỉ sau 1–3 ngày. Tuy nhiên, để mắt ổn định hoàn toàn cần khoảng 2–4 tuần. Trong thời gian đầu, có thể xuất hiện hiện tượng lóa nhẹ hoặc nhìn hơi mờ – đây là phản ứng bình thường khi mắt thích nghi với kính nội nhãn mới.
9.4. Sau mổ đục thủy tinh thể nên kiêng ăn gì?
Người bệnh nên hạn chế đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường hay chất kích thích. Thay vào đó, bổ sung các loại rau xanh, trái cây giàu vitamin và đạm chất lượng cao để hỗ trợ hồi phục nhanh hơn.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể, khi thực hiện đúng thời điểm và kỹ thuật, sẽ giúp người bệnh lấy lại ánh sáng, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Nếu bạn đang cân nhắc, hãy lựa chọn cơ sở chuyên khoa uy tín như Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa hoặc gọi HOTLINE 0846 403 403 để được tư vấn trực tiếp.
Nhận xét
Đăng nhận xét